We kennen uit Italië voornamelijk Grappa als gedistilleerde drank, maar ook Aquavite en Brandy worden er gedistilleerd. Het is niet gemakkelijk om je weg te vinden door het doolhof van sterke dranken die de druif en de wijn hebben gekozen als de belangrijkste elementen van distillatie. Cognac kunnen we in hetzelfde rijtje plaatsen. Sommige zijn nationale gedistilleerde dranken, andere zijn regionaal. Sommige verschillen in de aard van de basis, alcoholgehalte, zijn geschiedenis of specifieke distillatie-regels. We proberen even de verschillen te verduidelijken.
AQUAVITE
Aquavite is in principe de verzamelnaam voor al de sterke dranken gedestilleerd uit een pasta van plantaardige oorsprong (fruit, graan, wijn, suikerriet of aardappelen). Deze wordt gefermenteerd en vervolgens gedestilleerd. Er zijn echter heel veel soorten aquavite. Sommigen ontlenen hun naam simpelweg aan de vrucht waarvan het werd verkregen (bijvoorbeeld abrikozen-, appel- of peren-aquavit). Anderen hebben door hun diepgewortelde tradities een eigen benaming gekregen, in de hoedanigheid zoals wij ze vandaag herkennen. Aquavit van granen noemen we whisky, aquavit van rietsuiker Rhum en deze gemaakt van aardappelen kennen we als wodka. Aquavit gedestilleerd uit wijn (zonder het residu) kennen we als Brandy, Cognac of Armagnac. Aquavit gedestilleerd uit het residu van wijn krijgt de bekende benaming Grappa.
BRANDEWIJN (Brandy)
Brandewijn of Brandy wordt verkregen door wijn te distilleren. De oorsprong ervan is zeer oud, en zijn benaming gaat terug naar de 17e eeuw waneer de Nederlandse koopvaarders handel dreven in wijnen en gedistilleerde dranken. Ze kochten voorraden langs de Atlantische kust, van Frankrijk tot Portugal, en exporteerden ze naar Groot-Brittannië en heel Noord-Europa. Brandewijn heeft een minimum alcoholgehalte van 38% en wordt in Italië voornamelijk verkregen uit Trebbiano-wijn of witte wijn. In Italië mag alleen een Aquavite gemaakt worden van druiven die binnen de nationale grenzen worden geteeld en gevinifieerd mét minimaal twaalf maanden rijping in eikenhouten vaten, of minimaal zes maanden in kleine vaten van 10 hectoliter. Brandy krijgt zijn typische amberen kleur door veroudering op hout of door de toevoeging van karamel. Zijn gerijpte smaak wordt verkregen door zorgvuldig gedoseerde boisé, of eikenhout-extracten die de tannine-structuur verhogen. Tot 1948 heette Italiaanse Brandy eigenlijk Cognac, zoals de beroemdste Franse Aquavit, maar later werd Cognac een beschermde benaming verbonden aan zijn herkomst regio.
GRAPPA
De bekendste Italiaanse gedestilleerde drank blijft natuurlijk Grappa, een aquavite verkregen uit het residu van gevinifieerde druiven, exclusief uit Italië. De veroudering van Grappa maken de onderlinge verschillen. Grappa die niet op hout is gerijpt en na een korte rustperiode wordt gebotteld in roestvrijstalen tanks, wordt «Giovane» of "jong" genoemd. Grappa die minstens 12 maanden op hout heeft gerijpt, mag de titel "Affinata" dragen, terwijl Grappa "Invecchiata" 12 tot 18 maanden in houten vaten heeft gerijpt. Stravecchia of Riserva heeft meer dan 18 maanden op hout kunnen rijpen.
Michel Thysen
Author